Oorlog overzee

Op de Caribische eilanden en Suriname begint de oorlog op 10 mei 1940, net als in Nederland. De Nederlandse regering vlucht naar Londen. Suriname en de Caribische eilanden hebben elk een eigen baas namens Nederland: de gouverneur. Omdat de Nederlandse regering is gevlucht en er door de oorlog geen contact mogelijk is, moeten de gouverneurs opeens zelf beslissingen nemen.
De eilanden en Suriname bereiden zich voor op oorlog, omdat ze een onderdeel zijn van Nederland en Nederland nu dus in oorlog is met nazi-Duitsland.

Er wordt alleen gevochten op zee. Duitse duikboten schieten met torpedo’s op schepen, maar vuren soms ook vanuit de onderzeeërs op land. Vooral in 1941 en 1942 gebeurt dit vaak. Rond 1943 houdt dit bijna helemaal op en wordt het weer rustiger.
De inwoners van de Caribische eilanden moeten steeds opletten wanneer er aanvallen zijn. Leerlingen moeten een gummetje mee naar school nemen om tussen hun tanden te doen als er explosies zijn. En soms spoelt er op het strand een torpedo aan. Het is een angstige tijd. Suriname wordt niet aangevallen, maar de oorlogsdreiging is er wel altijd, vooral op zee.

De Caribische eilanden en Suriname zijn belangrijk tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit komt doordat er olieraffinaderijen Fabriek waar aardolie verwerkt wordt tot bijvoorbeeld benzine of dieselolie. en bauxietmijnen zijn. De olie is nodig als brandstof voor schepen en auto’s, maar ook voor tanks en gevechtsvliegtuigen die worden gebruikt in de oorlog. Van bauxiet wordt aluminium gemaakt. Dit metaal is hard nodig voor de bouw van vliegtuigen en andere wapens.

In Suriname en op de Antillen zijn bijna geen militairen uit Nederland om het te verdedigen. Wel zijn er schutterijen. Schutterijen zijn burgers die militaire taken uitvoeren, zoals wachtlopen. Aan het begin van de oorlog komen Franse en Britse soldaten naar de eilanden en Suriname om de olieraffinaderijen en mijnen te beschermen. Later komen daar Amerikaanse soldaten voor in de plaats.
Door de komst van de Amerikanen verandert het leven. De soldaten brengen namelijk Amerikaans eten en drinken mee, zoals cola. En ze willen op hun vrije dagen plezier hebben. Dus organiseren ze dansfeestjes of gaan ze naar de bioscoop waar Amerikaanse films draaien. Voor de lokale bevolking zijn deze films en feestjes ook leuk. Nog belangrijker is dat veel mensen werken voor de Amerikanen, wat weer goed is voor de economie van Suriname en de Caribische eilanden. Ondanks de oorlog kunnen mensen zo wel geld verdienen.

Het gewone leven verandert overal door de oorlog. Er komt bijvoorbeeld censuur van de post. Dat betekent dat post en pakketjes worden gecontroleerd om zeker te weten dat niemand geheimen of belangrijke informatie doorgeeft aan de nazi’s.
Ook krijgen de eilanden en Suriname te maken met verduistering. Dat betekent dat al het licht moet worden afgedekt. Want als het heel donker is, kan de vijand niet precies zien waar land is. Ze kunnen dan bommen en torpedo’s niet goed mikken. Mensen zetten daarom houten platen voor de ramen zodat je van buiten niet kan zien of er binnen licht brand. Ook schilderen mensen de koplampen van hun auto zwart.

Ja. Iedereen met een Duitse achtergrond wordt gevangengezet. Net als Nederlanders die ervan verdacht werden dat ze lid zijn van de NSB. Alle gevangenen van de eilanden worden naar Bonaire gebracht. Ze worden gevangengezet in kamp Playa Pariba. Sommige mensen zitten hier de hele oorlog gevangen. Het kamp is niet leuk, maar het is lang niet zo erg als de kampen in Europa. De gevangenen op Bonaire krijgen goed te eten, een klein beetje zakgeld en mogen regelmatig sporten. Wel leven mannen en vrouwen gescheiden van elkaar. Kinderen zitten bij de vrouwen in het kamp. Dus vaders zien hun kinderen maar af en toe.
In Suriname worden de mannen gevangengezet in Fort Zeelandia, en de vrouwen en kinderen op de suikerplantage Mariënberg. Later gaan de vrouwen en kinderen ook naar Fort Zeelandia. Daar mogen zij het kamp in- en uitlopen, terwijl de mannen binnen moeten blijven.

Op de eilanden bedenken mensen allerlei acties om het bezette Nederland te helpen. Zo wordt er een loterij gehouden om geld in te zamelen voor een vliegtuig voor de geallieerden. Ook wordt er langs de deuren gegaan om geld in te zamelen. Zelfs de allerarmste mensen geven wat. Mensen sparen ook dopjes van flessen en wikkels van chocoladerepen. De dopjes en wikkels zijn gemaakt van tin. Dit materiaal kun je opnieuw gebruiken om dingen van te maken. De mensen krijgen een beetje geld voor hun verzamelde dopjes en wikkels. En dat geven ze vervolgens aan de soldaten. Alleen al op Aruba wordt (omgerekend naar nu) meer dan 1 miljoen euro opgehaald.
Ook sturen mensen in het Caribisch gebied kisten vol warme kleding naar Nederland. Mensen hebben dat natuurlijk niet in de kast liggen. Daarom wordt er heel veel gebreid. En dat terwijl de meeste mensen van de eilanden nooit eerder een breinaald vast hebben gehad. Na de oorlog heeft de Nederlandse regering op de Caribische eilanden en in Suriname monumenten opgericht als dank voor hun hulp.

Tijdens de oorlog proberen Joden uit Europa met schepen te vluchten naar het Caribisch gebied. Soms worden Joodse vluchtelingen toegelaten in Suriname en op de Caribische eilanden. Er vluchten ook Joden uit Duitsland, maar veel van hen worden bij aankomst op de Caribische eilanden gevangengezet op Bonaire. Ze denken dat deze vluchtelingen misschien nazi’s zijn, omdat ze uit Duitsland komen. Terwijl ze juiste vluchten voor de nazi’s. De Joden worden in dezelfde kampen gestopt als nazi’s. Nadat er ruzies ontstaan tussen de twee groepen, worden de Joodse bewoners naar een ander kamp verplaatst. In Suriname wordt er een wijk gebouwd voor 500 gevluchte Nederlandse Joden. Uiteindelijk komen er maar 123 vluchtelingen, dus de wijk is nooit helemaal in gebruik genomen.

George Maduro wordt op 15 juli 1916 op Curaçao geboren. Hij groeit op in een Joodse familie. Op 10-jarige leeftijd verhuist hij naar Nederland om naar school te gaan en te studeren. George vecht mee in het Nederlandse leger tegen de nazi’s. Vlak bij Den Haag bezetten de nazi’s een landhuis. George en zijn mannen jagen ze weg met maar één mitrailleur. Ze zetten het wapen steeds op een andere plaats. Daardoor denken de nazi’s dat het om een grote groep soldaten gaat. Zo veroveren ze onder leiding van George het landhuis.
George duikt daarna onder en gaat door met verzetswerk. Maar in augustus 1940 wordt hij gearresteerd.
Zijn ouders kunnen hem vrijkopen, maar dat wil George niet. Hij wordt vrijgelaten zodat hij daarna met het geld van zijn ouders naar een veilige plek kan reizen. Maar hij blijft in Nederland om te vechten.
In 1943 wordt hij weer opgepakt. In de gevangenis krijgt George twee keer de kans om te ontsnappen. Maar hij weigert zijn vrienden achter te laten. In 1944 wordt George naar concentratiekamp Dachau gedeporteerd. Een paar maanden voor het einde van de oorlog sterft George aan de ziekte vlektyfus. Na zijn dood krijgt George de belangrijkste medaille van het leger. Madurodam is een monument voor George. Er staat ook een echt monument voor hem in het park.

Boy Ecury wordt in 1922 geboren op Aruba. Na zijn middelbare school gaat hij naar Nederland om te studeren. Maar de oorlog breekt uit. Boy kan niet meer terug naar huis. Samen met vrienden uit Nederland en uit de Caribische eilanden sluit hij zich aan bij het verzet. Ze doen er alles aan om de nazi’s dwars te zitten. Bijvoorbeeld door vrachtwagens in brand te steken. Ook helpen ze mee met het verstoppen van geallieerde soldaten. Met zijn zwarte huid valt Boy in die tijd in Nederland erg op. Hij moet daarom vaak verhuizen om niet opgepakt te worden voor zijn verzetswerk. Uiteindelijk wordt hij in Rotterdam gearresteerd door de nazi’s. In de gevangenis krijgt hij de keus: hij mag terug naar Aruba, maar alleen als hij de namen geeft van de leden van zijn verzetsgroep. Dat weigert hij, hij wil niemand verraden. Daarom wordt Boy door de nazi’s op de Waalsdorpervlakte vermoord.

Op de eilanden en in Suriname willen veel mannen graag meevechten tegen de nazi’s. In 1939 wordt er in Suriname de Schutterij opgericht voor extra bescherming. Mannen en vrouwen kunnen zich daarvoor vrijwillig aanmelden. Tijdens de oorlog, in 1942, wordt de dienstplicht ingevoerd voor mannen. Uiteindelijk heeft de Surinaamse landmacht ongeveer 5.000 mensen.
Ook op de eilanden worden Schutterijen opgericht, daar wordt de dienstplicht meteen ingevoerd aan het begin van de oorlog. De schutters moeten patrouilleren, schuilplaatsen bouwen, zorgen dat de nieuwe regels worden uitgevoerd en afweergeschut bedienen.
Sommige mannen uit Suriname en de Caribische eilanden geven zich daarnaast ook op voor de Prinses Irene Brigade. Dit is een onderdeel van het Nederlandse leger dat bestaat uit mannen die in het buitenland wonen tijdens de oorlog. Bijvoorbeeld in Canada of Zuid-Afrika. De soldaten worden getraind en een kleine groep gaat naar Frankrijk om daar te vechten. Dit is maar een klein deel van de aanmeldingen omdat veel jongens om racistische redenen niet worden toegelaten. Wel gaat een groep van bijna vijfhonderd soldaten uit Suriname en de Caribische eilanden naar Australië om vandaaruit naar Nederlands-Indië te gaan om te vechten tegen Japan.